در هفته اخیربازار سرمایه در مسیر نزولی قرار گرفت تا باز هم به عدد 2.2 میلیون واحدی نزدیک شود و حجم معاملات روزانه به طور میانگین کم تر از 4 همت بوده است ، علت آن چیست ؟
در هفته اخیر با کاهش نرخ ارز بازار آزاد کلیه بازارهای موازی روند نزولی داشتند. از طرف دیگر میانگین نرخ بهره بدون ریسک که در حال حاضر در حدود 32 درصد قرار دارد امکان رشد را از بازارها گرفته است. علت حجم معاملات پایین در بازار سرمایه را می توان به تردید سهامداران در خرید و فروش مرتبط دانست. به این معنی که اغلب سهامداران تصور می کنند که قیمت بسیاری از سهام ها را نزدیک کف آن قرار دارد به همین علت تمایل به فروش ندارند و از طرف دیگر منتظر نشانه هایی در تغییر عوامل بنیادی هستند تا برای ورود منابع جدید اقدام کنند.
منظور از عوامل بنیادی که اشاره کردید چیست؟
عوامل بنیادی، محرک تغییر در بازار سرمایه در دوره کنونی هستند که به دو دسته اقتصادی و غیر اقتصادی تقسیم می شوند. مهم ترین عامل غیر اقتصادی تاثیر گذار مسئله جنگ غزه است که ریسک سرمایه گذاری در بسیاری ازبازارها از جمله بازار سهام را افزایش داده است. در مدت قبل و بعد از عملیات وعده صادق که ریسک تشدید تنش و درگیری مستقیم ایران و رژیم صهیونیستی افزایش یافته بود، مشاهده شد که سرمایه گذاران منابع خود را به سمت دارایی امن و نقدشونده مانند طلا سوق دادند. در هفته های اخیر با آرام شدن نسبی اوضاع، شاهد خروج منابع و کاهش قیمت در بازار ارز و طلا هستیم. البته هنوز ریسک های ژئوپلیتیک بالا ارزیابی می شود و فعالان اقتصادی به این جهت محتاطانه عمل خواهند کرد.
اهم عوامل اقتصادی تاثیر گذار در شرایط کنونی بازار سرمایه 4 مورد ذیل هستند:
1- عدم افزایش نرخ سامانه نیما متناسب با افزایش نرخ ارز در بازار آزاد که همبستگی تغییرات بازار سرمایه با نرخ ارز آزاد را کم رنگ کرده است. در یک سال اخیر با وجود افزایش هزینه بنگاه های تولیدی متناسب با تورم به علت تثبیت نرخ نیما حاشیه سود اغلب شرکت های بورسی به خصوص شرکت ها با حجم صادرات بالا کاهش پیدا کرده است. ادامه این روند ناممکن و غیرمعقول است. به این علت که تثبیت نرخ ارز نیما انگیزه برای صادرات را کاهش و در مقابل تمایل به واردات را افزایش می دهد.
این مهم خود عامل تشدید در کسری تراز تجاری و افزایش نرخ ارز می شود پس دولت بالاخره ناچار به کاهش اختلاف بین نرخ ارز سامانه نیما و بازار آزاد خواهد شد. تجربه سال های اخیر نشان از آن دارد هر موقع که دولت مجبور به افزایش ارز در بازار رسمی است هر چه اختلاف نرخ ارز بازار رسمی و غیر رسمی بیشتر باشد، افزایش نرخ ارز بازار رسمی با جهش همراه بوده است. در نتیجه شاهد افزایش چشم گیر قیمت کالاهای مصرفی و بالتبع آن نارضایتی مردم و فشار به تولیدکنندگان جهت تامین سرمایه در گردش بوده ایم. به نظر بنده هم اکنون که نرخ ارز در بازار آزاد کاهش یافته است، زمان مناسبی برای افزایش تدریجی نرخ ارز در سامانه نیما است تا دولت بتواند فشار ناشی از مدیریت کند. 2- عامل دیگری که در رکود این روزهای بازار بورس نقش مهمی دارد سیاست انقباضی بانک مرکزی است که از طرق مختلف هم چون افزایش نرخ بازار بین بانکی، عملیات بازار باز و کنترل ترازنامه بانک ها قصد اجرای آن را دارد. اجرای این سیاست در کوتاه مدت مطابق انتظارات پیش نرفته است و تورم انتظاری برای سال جاری هم چنان بالا ارزیابی می شود. هفته گذشته در جریان حراج اوراق مالی اسلامی دولتی، به میزان 35 همت اوراق با نرخ 28 تا 8/28 درصد عرضه گردید که با عدم استقبال خریداران مواجه شد و میزان فروش آن صفر بوده است. نشان از این دارد که دولت برای تامین مالی نیاز به انتشار اوراق با نرخ های بالاتر دارد. که در صورت انتشار اوراق با نرخ بالاتر تشدید رکود اقتصادی و افزایش هزینه مالی دولت مشاهده خواهیم کرد. با توجه به آنکه عامل اصلی تورم ایران در سالهای اخیر تضعیف سمت عرضه اقتصاد به علت تحریم ها و عدم سرمایه گذاری متناسب با استهلاک است، سیاست های انقباضی در بلند مدت اثر عکس دارد و حتی می تواند با تضعیف سمت عرضه اقتصاد تورم را تشدید نماید. از طرف دیگر نرخ های بالا سپرده های بانکی و درآمد ثابت به عنوان یک بازار رقیب باعث کاهش تمایل سرمایه گذاری در بازار سهام گردیده است. 3- عمده شرکت های بازار سرمایه ما کامودیتی محور هستند. در نتیجه رکود یا رونق بازار جهانی که بر قیمت کامودیتی ها اثر میگذارد حائز اهمیت است. طبق پیش بینی امسال فدرال رزرو به علت بهبود وضعیت تورم آمریکا قصد کاهش نرخ بهره را دارد که منجر به بهبود نسبی اوضاع اقتصاد جهانی می گردد. طبق آخرین تحلیل ها احتمال آنکه کاهش تورم آمریکا طبق برنامه ریزی پیش نرود افزایش یافته که سیگنال منفی برای رشد اقتصاد جهانی در سال جاری میلادی است. از طرف دیگر رکود اقتصاد چین بخصوص بخش مسکن آن بر کامودیتی ها از جمله سنگ آهن، فولاد و… تاثیر گذار است. 4- در سالهای اخیر کمبود گاز در زمستان و کمبود برق در تابستان بلای جان صنایع شده است. تابستان امسال هم به احتمال زیاد با کاهش تولید همراه است البته میزان این کاهش بستگی به مدیریت تخصیص برق توسط دولت و وزارت نیرو دارد.
پیشنهاد شما به سرمایه گذاران در این مقطع چیست؟
احتمال ریزش چشم گیر شاخص در این حوالی بسیار کم است و بسیاری از سهم ها در کف قیمتی خود قرار دارند. از طرفی ادامه سیاست کنترل نرخ نیما توسط دولت هم زمان با سیاست انقباضی توسط بانک مرکزی تا پایان سال جاری تا حدودی غیر ممکن است. احتمالا شاهد تعدیل سیاست های دولت خواهیم بود که خود محرک رشد بازار سرمایه هستند. با توجه به عدم اطمینان بالای اقتصاد جهانی و داخلی، سبدی متشکل از انواع طبقه دارایی ها اعم از سهام، اوراق درآمد ثابت و صندوق های مبتنی بر سکه و شمش طلا تشکیل دهند.