آشنایی با صندوق سرمایه گذاری سهامی (Stock Fund)
امروزه یکی از روش‌های متداول سرمایه‌گذاری غیر مستقیم در سهام شرکت‌ها، سرمایه‌گذاری از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی است. در این نوع صندوق سرمایه‌گذاری حداقل 70 درصد منابع آن به سهام، حق تقدم سهام و قرارداد اختیار معامله سهام و مابقی متناسب با سیاست‌های سرمایه‌گذاری، اختصاص می‌یابد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی انواع مختلفی دارند که از لحاظ استراتژی می‌توان به انواع شاخصی، اهرمی و بخشی تقسیم‌بندی کرد.
صندوق شاخصی(Index Fund)
صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی (Index fund) نوعی صندوق است که هدف آن انطباق بالای پرتفوی صندوق با یکی از شاخص‌های بازار سهام که می‌تواند شاخص کل، شاخص کل هم‌وزن یا یکی دیگر از شاخص‌های بازار سهام باشد خواهد بود.
صندوق اهرمی(واحدهای ممتاز)
صندوق اهرمی نوعی صندوق سرمایه‌گذاری سهامی است که متناسب با عملکرد خود، هم‌زمان امکان تخصیص سود ثابت و همچنین سود متناسب با رشد بازار سرمایه را برای سرمایه‌گذاران خود فراهم کرده است. سود ثابت به واحدهای عادی تعلق می‌گیرد که عملکرد آن تقریبا مشابه صندوق‌های درآمد ثابت صدور ابطالی بدون پرداخت سود دوره‌ای است در حالی که واحدهای ممتاز در تابلو بورس قابل معامله هستند. سازوکار این صندوق بر اساس صلح منافع و دارایی توسط شرکا (دارندگان واحدهای عادی و واحدهای ممتاز) به صورت شرط ضمن عقد است. بدین صورت که دارندگان واحدهای ممتاز در قبال تضمین یک کُریدور بازدهی برای سرمایه‌گذاران عادی، ریسک نوسانات مثبت و منفی قیمت سهام سبد سرمایه‌گذاری را تقبل می‌کنند. بیشتر دارایی صندوق اهرمی در سهام و حق تقدم سهام شرکت‌های بورسی و فرابورسی سرمایه‌گذاری می‌شود. واحدهای ممتاز صندوق اهرمی در رشدهای بازار با جهش بیشتری رشد می‌کنند و در بازار منفی نیز سودی کمتر نصیب سرمایه‌گذاران می‌کنند.
ضریب اهرمی (نسبت واحدهای عادی به ممتاز) مهمترین ملاک در خصوص انتخاب صندوق های اهرمی است. هرچه این نسبت کوچکتر، نوسانات اهرمی کمتر و بلعکس ضریب اهرمی بالاتر، نشان دهنده نوسانات بیشتر است.
صندوق بخشی(sector fund)
نوعی صندوق سهامی است که بر سرمایه‌گذاری در یک صنعت خاص تمرکز می‌کند. در واقع، بیشتر پرتفوی سرمایه‌گذاری خود را به سهام مرتبط با صنعتی که صندوق بر مبنای آن تشکیل‌شده است، تخصیص می‌دهد. هدف صندوق سرمایه‌گذاری بخشی، کسب بازدهی از یک صنعت خاص است. این صندوق‌ها، با سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های یک صنعت خاص، می‌توانند از رشد آن صنعت بهره‌مند شوند. صندوق‌های بخشی به دلیل سرمایه‌گذاری در صنعتی خاص، بیشتر در معرض نوسان‌ها و ریسک‌های صنعت هستند. در نتیجه، این صندوق‌ها ریسک بالاتری نسبت به صندوق‌های سهامی و مختلط دارند.
صنایع دارای صندوق بخشی
- بیمه
- خودرو
- شیمیایی
- فرآورده‌های نفتی
- سیمان
- بانک
- فلزات اساسی
ضریب آلفا و بتا
آلفا و بتا ضرایبی هستند که در تحلیل عملکرد صندوق سهامی و البته برخی دیگر از دارایی‌های مالی از قبیل سهام شرکت‌ها به‌کار می‌روند. هنگام تصمیم‌گیری برای سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری باید با بررسی مواردی از قبیل بازده صندوق، رشد دارایی تحت مدیریت (AUM) و البته ضریب آلفا و ضریب بتای صندوق مورد نظر، بهترین گزینه سرمایه‌گذاری را انتخاب کنیم.
ضریب بتا معیاری است که تغییرات ارزش دارایی‌ها را با نوسانات بازار می‌سنجد. به بیان ساده، این ضریب نشان می‌دهد دارایی مورد نظر شما نسبت به بازار چقدر نوسان داشته و با سرمایه‌گذاری در آن چه میزانی از ریسک را متحمل خواهید شد. ضریب بتای بالاتر به معنی حساسیت بیشتر نسبت به شاخص، ریسک بالاتر و در نتیجه بازده انتظاری بیشتر در دارایی مورد نظر است.
ضریب آلفا نشان‌دهنده مازاد بازده یک صندوق نسبت به شاخص بازار (هر شاخصی که به‌عنوان شاخص معیار شناخته می‌شود) است. این ضریب می‌تواند مثبت، صفر یا منفی باشد و هرچه مقدار آن بیشتر شود، نشان‌دهنده عملکرد بهتر صندوق است؛ بنابراین در بررسی ضریب آلفا به‌دنبال مقادیر مثبت و بالاتر هستیم.
در نهایت فراموش نکنید در ارتباط با ضریب بتا -برخلاف آلفا- مقادیر بالاتر لزوما یک صندوق سهامی را به بهترین گزینه سرمایه‌گذاری برای شما تبدیل نمی‌کنند. چرا که یک بتای بالا به معنی ریسک بیشتر است؛ پس حتما قبل از انتخاب صندوق، میزان ریسک‌پذیری خود متناسب با شرایط بازار را نیز در نظر بگیرید.