شرکت‌ها برای تکمیل طرحهای توسعه، انجام سرمایهگذاری، اصلاح ساختار مالی و همچنین فعالیتهای روزانه خود نیاز به منابع دارند. تامین منابع مورد نیاز از طرق مختلف انجام میگیرد. معمول‌ترین آن استفاده از تسهیلات بانکی و اعتبارات داخلی و خارجی است. افزایش سرمایه یکی از راههای تامین مالی از طریق بازار سرمایه است. در این روش شرکت با انتشار سهام جدید در بازار اولیه، منابع مورد نیاز خود را تامین مینماید.
روش‌های افزایش سرمایه شرکت
- افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی شرکت
- افزایش سرمایه از محل سود انباشته‌ی شرکت
- افزایش سرمایه از محل آورده‌ی نقدی و مطالبات حال‌شده‌ی سهامداران شرکت
- افزایش سرمایه از طریق صرف سهام
-
افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی شرکت
افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی در سال‌های اخیر به علت افزایش چشمگیر نرخ تورم اهمیت یافته است. در این روش، با محاسبه مقدار جدید ارزش دارایی‌ها (مانند زمین و ساختمان) و اعمال این ارزش‌ها به سرمایه اسمی شرکت، مازاد حاصل از این تجدید ارزیابی را به عنوان سرمایه جدید به حساب خود اضافه مینمایند و سپس در ترازنامۀ شرکت به‌روزرسانی می‌شود. این امر در شرکت‌های زیان‌دِه، محرکی برای تجدیدِحیات شرکت و استفاده از تسهیلات مالی است. این موضوع، به‌ویژه، برای آن دسته از شرکت‌هایی که شامل ماده‌ی 141 قانون تجارت هستند، از اهمیت بالایی برخوردار است. طبق قانون تجارت، زمانی که زیانِ واردشده به شرکت از نصف سرمایه‌ی ثبتیِ آن شرکت بیشتر باشد، آن شرکت مشمول ماده‌ی 141 قانون میگردد.
برای محاسبه قیمت تئوریک سهام بعد از افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها از فرمول ذیل استفاده میگردد :
-
افزایش سرمایه از محل سود انباشته
این روش یکی از بهترین و محبوب‌ترین روش‌های افزایش سرمایه بین سهامداران هر شرکت است، زیرا به آن‌ها سهامی به‌عنوان جایزه داده می‌شود. برطبق قانون تجارت، شرکت‌ها میتوانند که مقداری از سودِ به‌دست‌آمده‌شان در طول یک سال را ذخیره کنند .این سود به‌عنوان سودِ انباشته‌ی شرکت در صورت‌حساب مالی ثبت می‌شود. زمانی که این سود به رقم قابل‌قبولی برسد، شرکت این مبلغ را به حساب سرمایه‌اش انتقال می‌دهد و اوراق سهام منتشر می‌کند. روش محاسبه قیمت تئوریک سهم بعد از افزایش سرمایه از محل سود انباشته همانند روش افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها است.
-
افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
زمانیکه شرکت نیاز به منابع جدید مالی به منظور سرمایهگذاری در طرح توسعه، سرمایه در گردش و…… دارد یکی از روش‌های معمول جهت تامین مالی افزایش سرمایه از محل آورده نقدی است. این روش نیازمند تأمین منابع جدید از سوی سهامداران فعلی آن شرکت است. معمولا در این روش سهامداران قدیمی با اختصاص اوراق حق تقدم به آن‌ها در الویت مشارکت در افزایش سرمایه قرار میگیرند. برای محاسبه قیمت تئوریک سهم بعد از افزایش سرمایه از محل آورده نقدی از فرمول زیر استفاده می‌کنیم.
برای مثال قیمت سهم شرکت الف قبل از افزایش 4،000 ریال و تعداد سهام 2،000،000 است.در صورتی‌که شرکت قصد افزایش سرمایه 100 درصدی از محلهای زیر داشته باشد، قیمت و تعداد سهام بعد از افزایش سرکایه به شرح جدول زیر است.
-
افزایش سرمایه از طریق صرف سهام
یکی دیگر از روش‌های افزایش سرمایه، از طریق صرف سهام است به طوری‌که اگر سهام شرکت با مبلغی بالاتر از قیمت اسمی در زمان پذیره‌نویسی به فروش برسد، مابه‌التفاوت قیمت فروش و قیمت اسمی سهم را صرف سهام مینامند. شرکت میتواند صرف سهام را به حساب اندوخته خود منتقل کند و یا در ازای آن، سهام جایزه به سهامداران قبلی‌اش بدهد که به آن افزایش سرمایه از محل صرف سهام گویند. افزایش سرمایه در این روش میتواند از طریق اعطا حق تقدم به سهامداران قبلی یا سلب حق تقدم صورت بگیرد. افزایش سرمایه از صرف سهام با سلب حق تقدم یعنی شرکت قرار است سهام جدید را به قیمتی بیش از قیمت ارزش اسمی 1000 ریالی منتشر کند و برای این کار اولویت سهامداران فعلی نیست و حق تقدم از آن‌ها گرفتـه شد‌ه و به سهامدار جدید داده می‌شود. در واقع، سهام جدید به دیگر سهامداران ازطریق پذیره نویسی عرضه می‌شود.