صندوق‌های اهرمی یا Leveraged ETFs، نوعی صندوق سرمایه‌گذاری است که با استفاده از اهرم مالی، می‌تواند بازدهی بیشتری نسبت به سهام عادی ایجاد کند. ناگفته نماند همانطور که سود مضاعف این صندوق جذاب است، در صورت کاهش ارزش صندوق به جهت استفاده از اهرم، زیان سهامدار چند برابر می‌شود. سرمایه‌گذاری اهرمی یعنی اعتباری در اختیار فرد قرار گیرد که به وسیله آن بتواند با مبلغی بیشتر از دارایی خود، سرمایه‌گذاری کند. اگر وضعیت بازار مثبت و تصمیمات سرمایه‌گذاری این فرد هوشمندانه باشد، سود سرمایه‌گذاری چند برابر و در شرایط منفی، زیان سرمایه‌گذاری بیشتر خواهد شد. بسیاری از سرمایه‌گذاران حاضرند این ریسک را تحمل کنند تا به سود بیشتر برسند. صندوق های اهرمی ایجاد شدند تا نیاز این گونه افراد را نیز پوشش دهند. با سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها، فرد هم از عنصر اهرم در سرمایه‌گذاری استفاده می‌کند و هم از مزایای مدیریت حرفه‌ای و کادر متخصص صندوق‌ها بهره‌مند می‌شود. صندوق های اهرمی می‌توانند جواب‌گوی نیاز بسیاری از سرمایه‌گذاران بازار بورس باشند. در این نوع صندوق‌ها به دلیل وجود واحدهای دارای ریسک و بدون ریسک، هر سرمایه‌گذاری با هر استراتژی مالی امکان فعالیت دارد. برای واحدهای معمولی کف و سقف سود مشخص می‌شود و ساز و کاری شبیه صندوق درآمد ثابت دارند. برای واحدهای ممتاز، کف و سقف در نظر گرفته نمی‌شود و از این رو، ریسک و سود و زیان احتمالی آن‌ها بیشتر است.
واحدهای صندوق اهرمی
همانطور که گفته شد، صندوق اهرمی دارای دو نوع واحد عادی و ممتاز است که در ادامه به معرفی هر یک می‌پردازیم.
-
واحدهای عادی
این واحدها برای سرمایه‌گذارانی مناسب است که ریسک‌پذیر نیستند و تمایل به حفظ اصل سرمایه و دستیابی به بازدهی معقول را دارند. واحدهای عادی صندوق به لحاظ سوددهی و ریسک شبیه صندوق درآمد ثابت عمل می‌کنند. بازدهی این واحدها تضمین شده و دارای حداقل و حداکثر بازدهی مشخصی است. به عنوان مثال بین 28 الی 35 درصد است. اگر صندوق زیان ده باشد، حداقل سود یعنی 28 درصد به واحدهای عادی تعلق می‌گیرد اما اگر صندوق 40 درصد بازدهی داشته باشد، به واحدهای عادی سقف تعهد یعنی 35 درصد تعلق می‌گیرد. این صندوق پرداخت سود نقدی ندارد و دارندگان واحدهای عادی صندوق از افزایش NAV واحدهای آن سود کسب می‌کنید.
-
واحدهای ممتاز
واحدهای ممتاز صندوق اهرمی از نوع قابل معامله یا ETF هستند و از طریق سامانه معاملاتی آنلاین تمامی کارگزاری ها قابل خرید هستند. صندوق‌های اهرمی همانند سایر صندوق‌های سهامی هستند که موظف است حداقل 70% از دارایی‌های خود را در سهام و حق تقدم سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار و فرابورس سرمایه‌گذاری کنند.
این واحدها برای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر مناسب است که به دنبال بازدهی بالاتر هستند. بازدهی واحدهای ممتاز وابسته به عملکرد کلی صندوق است و براساس ضریب اهرم صندوق بالا و پایین می‌شود.
بازدهی صندوق‌های اهرمی برای واحدهای عادی و ممتاز
اگر میزان کف بازدهی یک صندوق اهرمی برای واحدهای عادی 25 درصد و میزان سقف آن 30 درصد باشد و این صندوق بازدهی 33 درصدی به دست بیاورد، به واحدهای عادی نهایتا 30 درصد سود تعلق می‌گیرد و مابقی به دارندگان واحدهای ممتاز است، اما همان طور که توضیح داده شد واحدهای ممتاز کف و سقفی در دریافت بازدهی ندارند.
در سناریو دوم، صندوقی با همان شرایط، سودی 17 درصدی را کسب می‌کند. در این شرایط باز هم به واحدهای عادی کف بازدهی اعلام شده یعنی 25 درصد تعلق می‌گیرد. مابه‌التفاوت این رقم را دارندگان واحدهای ممتاز جبران می‌کنند.
در حالت سوم، بازدهی به دست آمده رقمی مابین کف و سقف پیش‌بینی شده است. در این شرایط میزان بازدهی واحدهای عادی و ممتاز یکسان است.
نکته: برای واحدهای ممتاز سود خالص ارزش دارایی NAV مورد نظر است نه قیمت تابلو
مزایای صندوق‌های اهرمی نسبت به سایر صندوق‌ها
-
پوشش سهامداران ریسک‌گریز و ریسک‌پذیر
شاید مهمترین مزیت صندوق اهرمی، پوشش همزمان سهامداران ریسک‌گریز و ریسک‌پذیر باشد. در حقیقت این نوع صندوق می‌تواند به هم‌افزایی جذب سرمایه در بازار سرمایه کمک کند.
-
افزایش بازدهی
همان طور که از نام این صندوق پیدا است، امکان افزایش چند برابری بازدهی در این نوع صندوق‌ها برای واحدهای ممتاز وجود دارد. از طرف دیگر دارندگان واحدهای عادی نیز همواره سود ثابتی را از فعالیت‌های صندوق دریافت می‌کنند.
-
کارکرد صندوق‌های اهرمی
ارکان صندوق‌های اهرمی مانند دیگر صندوق‌های بازار سرمایه است. البته این صندوق دو تفاوت عمده با دیگر صندوق‌ها دارد. در صندوق اهرمی ضامن نقدشوندگی و بازارگردان در چارت سازمانی تعبیه نشده است و عرضه و تقاضا، وضعیت صندوق را مشخص می‌کند. به همین خاطر ممکن است در شرایط نزولی بازار، نقدشوندگی واحدهای صندوق با اما و اگر همراه باشد.
مقایسه درجه اهرمی و حباب صندوق‌های اهرمی
منظور از درجه اهرمی نسبت سرمایه جذب شده واحدهای عادی صندوق اهرمی به واحدهای ممتاز آن است.
