در ابتدا بفرمایید نظر شما درباره این روزهای بازار سرمایه چیست؟
در 26 سال گذشته که بنده درگیر بازار سرمایه بودم وضعیتی به وخامت حال حاضر به خاطر ندارم. هم از لحاظ حجم پایین معاملات و مدت زمان رکود و شرایط ابهام حاکم بر بازار که بیشتر ناشی از وقایع سیاسی و ژئوپلتیکی می باشد که می توان به مواردی همچون جنگ غزه، انتخابات ریاست جمهوری پیشرو، انتخابات آمریکا و تغییرات در مجلس جدید اشاره کرد. بنده امیدوارم که بعد از تعیین تکلیف انتخابات ریاست جمهوری در ایران و آمریکا، احتمالا شاهد روند صعودی بازار سهام در نیمه دوم سال جاری و یا سال آینده باشیم تا جاماندگی بازار سرمایه از تورم و رشد دلار جبران گردد.
همانطور که اشاره کردید در ماه آینده انتخابات ریاست جمهوری را در پیش خواهیم داشت. تاثیر آن را بر بازار سرمایه چگونه ارزیابی می کنید؟
تاثیر قابل توجهی می تواند داشته باشد، بعضی از گروه های سیاسی هیچ اعتقادی به بازار سرمایه ندارند و تنها به دنبال کنترل تورم و قیمت ها به وسیله سیاست های دستوری هستند. در مقابل طیف های سیاسی که معتقد به مکانیزم بازار هستند و راه برون رفت از مشکلات را از طریق بازار سرمایه می بینند. در نتیجه پیروزی هر گروه در انتخابات پیشرو می تواند بر سرنوشت بازار تاثیر گذار باشد.
در هفته های اخیر شاهد روند نزولی قیمت ارز هستیم ، علت آن چیست؟ آیا روند ثبات قیمتی در بازار ارز ادامه دار خواهد بود؟
علت آن کنترل دولت و بانک مرکزی می باشد. با توجه به افزایش فروش نفت ایران به بالای 2 میلیون بشکه در روز و همچنین کنترل تقاضا ارز به وسیله بانک مرکزی ، به نظر بنده دولت توانایی کنترل نرخ ارز در محدوده 60 هزار تومان تا پایان سال جاری را دارد.
تاثیر کاهش دامنه نوسان در روزهای اخیر را چگونه ارزیابی می کنید؟
به نظرم در مواقعی که بازار تحت تاثیر عوامل بیرونی دچار پنیک می شود کاهش دامنه نوسان کار معقولی است اما ادامه این روند (کاهش دامنه نوسان) خودِ بازار را دچار وحشت می کند و تاثیر منفی دارد.
این روزها شاهد این هستیم که اوراق اخزا به بالای 36 درصد رسیده که به مراتب نرخ بهره در سایر اوراق بدهی و بازار غیر رسمی بالاتر است. این روند تا کی می تواند ادامه داشته باشد و تاثیر آن بر بازار سهام چگونه است؟
چند روزپیش یکی از شرکت های تامین سرمایه به ما اوراق شرکتی 42 درصد بدون ریسک و با ضامن پیشنهاد داد که حتی در صورت چانه زنی حاضر یه قبول نرخ های بهره بالاتری بودند. سیاست تسهیل مقداری و عدم مداخله بانک مرکزی در کاهش نرخ ریپو عامل افزایش نرخ های بهره اوراق می باشد. از طرف دیگر بانک ها به علت مشکلات نقدینگی توانایی وام دهی به شرکت ها را ندارند و شرکت ها برای تامین منابع مورد نیاز خود مجبور به قرض گرفتن از بازار غیر رسمی یا انتشار اوراق در بازار بورس هستند. مکانیزم تعیین نرخ اوراق نیز براساس عرضه و تقاضا بازار است. افزایش عرضه اوراق در بازار باعث کاهش قیمت آنها و در نتیجه افزایش نرخ بازدهی اوراق شرکتی می گردد. مهم ترین عامل موثر در بازده انتظاری سرمایه گذارن است. که معمولا براساس نرخ سپرده بانکی و میانگین نرخ اوراق اخزا تعیین می گردد. افزایش نرخ بازده بدون ریسک در این روزها باعث شده است که سهم ها با نسبت P/E پایین تری برای سرمایه گذاران دارای جذابیت باشد که باعث کاهش قیمت سهام شده است.
پیشنهاد شما به سرمایه گذاران در شرایط کنونی چیست؟
در سال جاری چشم انداز رشد قابل توجهی را برای بازار سرمایه انتظار ندارم و احتمالا سرمایه گذاری در درآمد ثابت ها، بازدهی تعدیل شده نسبت به ریسک مناسب تری در مقایسه با سایر بازارها داشته باشد. اما تجربه من در این 25 سال نشان داده که بازار معمولا شیرین ترین سودها را به افراد که در بدترین شرایط صبوری به خرج دادند، می دهد. معمولا اتمام روند رکودی و شروع فاز رونق بازار زمانی است که بسیاری از فعالین بازار در ناامیدی قرار دارند.
با توجه به تجربه 25 ساله شما در بازار سرمایه، خلاصه ای از چرخه های رکود و رونق بازار در این مدت را ذکر فرمایید
با انتخاب آقای روحانی در سال 92 و انتظارات مثبت از گشایش های بین المللی و اقتصادی، امیدواری به فعالین اقتصادی بازگشت. اما در دی یا بهمن 92 در جلسه ای که فعالین اقتصادی با کابینه دولت داشته اند سیگنال وخامت اوضاع دولت و خالی بودن خزانه به سرمایه گذاران مخابره شد که باعث ریزش بازار در سال 92 بود. این روند تا سال 96 ادامه پیدا کرد. آنگونه که خاطرم هست، حجم معاملات در سال 96 به 500 میلیارد رسیده بود. از سال 97 با تغییر رویکرد دولت از سیاست انقباضی به انبساطی به دلیل رکود اقتصادی شدید، عامل شروع روند صعودی بازار سهام شد. تا سال 98 نیز روند صعودی بازار به شکل معقولی ادامه داشت ولی متاسفانه در شش ماهه اول 99 با دعوت دولت از مردم به سرمایه گذاری در بازار سرمایه و ورود 30 تا 40 میلیون سرمایه گذار حقیقی ناآشنا به بازار، رشد هیجانی در بازار رخ داد که باعث شد شاخص 7 برابر شود. معمولا هر چه رشد نمایی تر باشد بالطبع آن ریزش و رکود شدید تری هم در پی خواهد داشت که در سال های بعد شاهد آن بودیم. در سال 1400 نیز با روی کار آمدن دولت جدید و باتوجه به بی اعتقادی آن به مکانیزم بازار و بالطبع آن بازار سرمایه، رکود بازار ادامه یافت. البته با روی کار آمدن بایدن در آمریکا و گشایش اقتصادی تا حدودی وضعیت بازار را بهبود بخشید. امیدواریم در دولت جدید رویکرد به بازار سرمایه مثبت باشد و شاهد رونق مجدد بازار باشیم.
منبع: تیم تحلیل سبدگردان البرز